इतिहास

जिल्हा न्यायालय, गोंदियाच्या इतिहासाची माहिती.
27/02/2011 रोजी भंडारा न्यायिक जिल्ह्याच्या विभागाद्वारे गोंदिया न्यायिक जिल्हा तयार करण्यात आला. प्रधान जिल्हा व सत्र न्यायाधीश, गोंदिया यांच्या न्यायालयाचे उद्घाटन मा. मुख्यमंत्री श्री पृथ्वीराज चव्हाण आणि मा. न्यायमूर्ती श्री डी.डी. सिन्हा, मुंबई उच्च न्यायालय, नागपूर खंडपीठ नागपूर. केंद्रीय अवजड उद्योग मंत्री श्री प्रफुल्ल पटेल आणि मा. न्यायमूर्ती श्री पी.बी. वराळे व नव्याने रुजू झालेले श्री.ए.डी.करंजकर, प्रधान जिल्हा व सत्र न्यायाधीश, गोंदिया आदी मान्यवर उपस्थित होते.

गोंदिया जिल्ह्याची स्थापना 11 वर्षांपूर्वी झाली असली तरी प्रधान जिल्हा व सत्र न्यायाधीश, गोंदिया यांच्या उद्घाटन न्यायालयापुढे तो न्यायिक जिल्हा नव्हता.

जिल्हा न्यायालय, गोंदियाची ऐतिहासिक माहिती.
गोंदिया जिल्हा पूर्वी भंडारा जिल्ह्याचा भाग होता. अतिरिक्त जिल्हा व सत्र न्यायाधीश, गोंदिया यांचे न्यायालय ०१/०३/१९८४ रोजी स्थापन करण्यात आले आणि दिवाणी न्यायाधीश वरिष्ठ विभाग, गोंदियाचे न्यायालय २८/२/१९८९ रोजी स्थापन करण्यात आले. तथापि, गोंदिया न्यायिक जिल्हा भंडारा न्यायिक जिल्ह्यापासून वेगळा करण्यात आला असून गोंदिया w.e.f. येथे स्वतंत्र जिल्हा न्यायालयाचे कामकाज सुरू झाले आहे. 27/2/2011. श्री.ए.डी.करंजकर हे गोंदियाचे पहिले प्रधान जिल्हा व सत्र न्यायाधीश आहेत.

गोंदिया जिल्ह्याचा इतिहास

इतिहास :- गोंदिया हे महाराष्ट्र राज्याच्या ईशान्य टोकाला वसलेले आहे. महाराष्ट्राची राजधानी मुंबई ९६७ किमी आणि नागपूर उपराजधानी गोंदियापासून फक्त १६५.५ किमी अंतरावर आहे.
गोंदिया नावाविषयी :- प्राचीन काळी या प्रदेशावर ‘गोंड’ राजांचे राज्य होते. समृद्ध घनदाट जंगल गोंड लोकांच्या संस्कृतीचे दर्शन घडवते त्यावेळचा मुख्य व्यवसाय म्हणजे ‘पलास’ झाडापासून लाक (सीलिंग मेण) आणि ‘बाबुल’ झाडापासून ‘गम’ गोळा करणे, म्हणून गमला हिंदीत ‘गोंड’ असे म्हणतात. गोंदिया हे नाव ठिकाणाला टॅग केले आहे. आर.व्ही. रसेल यांनी लिहिलेले गॅझेटियर हा पुरावा आहे.
भौगोलिक क्षेत्र:- गोंदिया जिल्हा उत्तरेकडील 20.39 ते 21.38 उंचीवर आणि पूर्व रेखांश 79.27 ते 80.42 दरम्यान वसलेला आहे.

समुद्रसपाटीपासून उंची MSL 311.16 मीटर आहे.

सरासरी तापमान कमाल -44.5°C आणि किमान -06.8°C आहे.

सरासरी पर्जन्यमान 5333 मिमी आहे. पाऊस प्रामुख्याने जुलै ते ऑगस्टमध्ये पडतो.
भौगोलिक क्षेत्र 4.84,312 चौ. हेक्टर आहे.
लोकसंख्या 11,30,862 आहे.
गोंदिया आणि तिरोरा या दोन नगरपालिका आहेत.
ग्रामपंचायत – ५७१.
पंचायत समिती – ८.
जंगलाखालील क्षेत्र – ११,८७९ चौ. हेक्टर.

चार सीमा –
पूर्वेकडील – राजनांदगाव जिल्हा (C.H.)
पश्चिम – भंडारा जिल्हा (M.S.)
उत्तर – बालाघाट जिल्हा (M.P.)
दक्षिण – गडचिरोली जिल्हा (M.S.)

रेल्वे

गोंदिया जंक्शन हे मुंबई-कोलकाता मार्गावर आहे. गोंदिया जिल्ह्यातील रेल्वे स्थानके (प्रवासी थांबे) आहेत –
ब्राऊड गेज – गोंदिया, गंगाझरी, काचेवानी, तिरोरा, मुंडीकोटा, गुडमा, आमगाव, धानोली, सालेकसा, दरेकसा, गानखेरा, हिरडामळी (गोरेगाव), पिंडकेपार, गोंगळे (पंढरी), खोडसेओनी, साउंडेड, गोंडुमरी, देवळेगाव, अर्जुनगाव, बाराजुन .

महामार्ग

राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक 06 मुंबई ते कोलकाता हा सौंदड-खोहमारा-देवरी येथून जिल्ह्यातून जातो.